სამხრეთკავკასიური გეოპოლიტიკური კვანძი: გაურკვეველი მომავალი
დავით თევზაძე

 გადმოწერე PDF

გეოპოლიტიკის დაბრუნება და საქართველო

სტრატეგიულ მარტოობაში

მეოცე საუკუნის დასასრულს განსაკუთრებული პოპულარულობა შეიძინა საუბრებმა გეოპოლიტიკის, გეოპოლიტიკური მსჯელობისა თუ ისტორიის „დასასრულზე“. აშშ დომინირებამ საერთაშორისო ურთიერთობებში და გლობალიზაციის მზარდმა პროცესებმა  გარკვეულ წილად „კანტისეული მშვიდობის“ დამყარების ილუზია შექმნა. გეოპოლიტიკა თავისი კლასიკური გაგებით, როგორც სწავლება სულ უფრო ნაკლებ პოპულარული ხდებოდა. საერთაშორისო ურთიერთობებში დადგა გარკვეული "ხავერდოვანი ილუზიის" დრო.

2001 წლის 11 სექტემბრის ტერაქტები ამ ილუზიის მსხვრევის სიგნალი გახდა. მსოფლიოში შემდგომ განვითარებულ მოვლენებს ორ ძირითად დასკვნამდე მივყავართ, რომ როგორც ბუნება, ასევე საერთაშორისო ურთიერთობები ვერ იტანს ძალის სიცარიელეს. იგი აუცილებლად ავსებს მას და არ არსებობს გარანტია, რომ ეს ძალა თავისი არსით პოზიტიური იქნება, ამიტომ გეოპოლიტიკური და გეოსტრატეგიული აზროვნება კვლავინდებურად აუცილებელია საერთაშორისო ურთიერთობებში ქვეყნის ინტერესების გასატარებლად და დასაცავად.

რუსეთის საგარეო პოლიტიკის ახალი კონცეფცია

რუსეთის  საგარეო პოლიტიკის ახალი კონცეფცია 2016 წლის 1 დეკემბერს გამოქვეყნდა. წინა კონცეფცია 2013 წელს იქნა გამოქვეყნებული, რომელიც თავის მხრივ 2008 წლის კონცეფციის განახლება იყო.

დოკუმენტში ნათქვამია, რომ რუსეთის საგარეო პოლიტიკური საქმიანობა მიმართულია ქვეყნის უსაფრთხოების, მისი სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის უზრუნველყოფისაკენ; ხელსაყრელი საგრეო გარემოსა და პირობების შექმნისკენ რუსეთის ეკონომიკის, ტექნოლოგიური განახლებისა და მოსახლეობის რაოდენობისა და ცხოვრების დონის გაზრდისათვის. რუსეთი საერთაშორისო სისტემის ერთ-ერთი გავლენიანი ცენტრი უნდა იყოს. წინა კონცეფციაში უმთავრეს პრიორიტეტად პიროვნების, საზოგადოებისა და სახელმწიფოს დაცულობა იყო დასახელებული.მნიშვნელოვან მიმართულებად დოკუმენტში მოცემულია „რუსეთის პოზიციების გამყარება გლობალური სამეურნეო ქსელში. რუსეთის საქონელის, ინვესტიციებისა და პროდუქციის დაცვა დისკრიმინაციისგან“. ასევე, ორიენტირება კურსზე, რომელიც ხელს შეიწყობს საერთაშორისო უსაფრთხოების, სტაბილურობისა და კეთილმეზობლური ურთიერთობების ჩამოყალიბებისაკენ და დაძაბულობის კერების განეიტრალებისკენ.

კონცეფციაში ასევე საუბარია უცხო ქვეყნებთან „არადისკრიმინაციულ საფუძველზე“ მრავალმხრივი ურთიერთობების განვითარებაზე და ურთიერთობათა  გაფართოებაზე. გარდა ამისა, მნიშვნელოვანია რუსეთის მასობრივი მედიის საშუალებების გლობალურ არენაზე პოზიციების გამყარება და რუსული თვალსაზრისის „საზოგადოებრივი ფართო ფენებისათვის დაუბრკოლებლად მიწოდება".

ეროვნული იდეის ფორმირება პოსტ-საბჭოთა რუსეთში

შესავალი

თანამედროვე რუსეთის (და არა მხოლოდ) აკადემიურ და პოლიტიკურ წრეებში ხშირია დისკუსია ქვეყნის ეროვნული იდეის თაობაზე, იმაზე, თუ როგორ უნდა მოხდეს მისი განსაზღვრა, უნდა იქცეს თუ არა ის იდეოლოგიად და რა ფუნდამენტს უნდა ემყარებოდეს იგი.

საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდგომ, როდესაც კომუნისტურმა იდეოლოგიამ სრული კრახი განიცადა და პოსტ–საბჭოთა სივრცე ხანგრძლივმა კრიზისმა მოიცვა, სსრკ–ს სამართალმემკვიდრე რუსეთის ფედერაციის ერთ–ერთ პრობლემად, გარდა სამხედრო–პოლიტიკური და ეკონომიკური ხასიათის დაბრკოლებებისა, გამაერთიანებელი იდეის არარსებობა იქცა. 1996 წლის 12 ივლისს რუსეთის პრეზიდენტმა, ბორის ელცინმა განკარგულებაც კი გასცა ქვეყნის ეროვნული იდეის შემუშავების შესახებ. ამ დავალების შესასრულებლად რუსეთის ინტელექტუალურ ელიტას ერთი წელი მიეცა. თუმცა, თავად ელცინის პოზიციების შესუსტების და სხვა, მნიშვნელოვანი პრობლემების გამო, აღნიშნულ ინიციატივას განხორციელება არ ეწერა.

მედასავლეთეობიდან – კონსერვატიზმამდე